Oudste loopstoel?

In het embleemboek van Adriaan Spinniker, Leerzaame zinnebeelden (Haarlem, Izaak vander Vinne / Amsterdam, Joannes Krellius, 1714) vond ik volgende afbeelding.

Het XXXIVste zinnebeeld.

De gryze kindsheid.

De levenskracht, die in het kind

Noch zwak en teder zich bevind,

Eist veelerlei behulpzaamheden

Van leiband, loopstoel, en wat meer

Kan dienen, dat het kindje leer'

Op zyne voeten staan, en treeden.

Maar als men eens een' gryzaard zag,

Die in zyn' hoogbejaarden dag

Dus eerst het leven aan ging vangen,

En, als een kind in zynen stand,

Een' loopstoel noodig had, of band,

Tot stutsel voor zyn' zwakke gangen,

Verwondering zou 't hert verslaan,

En doen als opgetoogen staan.

Ik dacht eerst: dit is mogelijk een van de oudste afbeeldingen van een looprek voor ouderen. Maar bij nader toezien: hoe raakt deze man in of uit deze stoel? Dat zou een lenigheid vergen die een looprek overbodig maakt! De oplossing zit in de tekst zelf: ‘de grijze kindsheid’. Loopstoelen voor kinderen waren al bekend in de 16de eeuw en hier wordt het als symbool gebruikt voor ouderen die ‘kinds’ worden. Het betreft dus een allegorie van de ouderdom, zoals volgende afbeelding uit de 16de eeuw nog sprekender aangeeft.

Volgende figuren lijken een variant op dit thema: een oudere man in een 'kinderstoel'.

Uit: Hieronymus Sweerts, Koddige en ernstige opschriften, op luyffens, wagens, glazen, uithangborden, en andere taferelen (Amsterdam, Jeroen Jeroense, 1690) & De Lantaarn (1792)

PS Volgens Atte Jongstra (‘Rollatorjungle’ in Het fluïde tijdperk; Arbeiderspers, 2017 p 61-71) is Jeroen Bosch ‘de peetvader van de rollator’. Via dit artikel kwam ik bij volgende prenten van rolstoelen door Pieter Barbiers (circa 1770).

Ten slotte deze anonieme prent (17/18de eeuw?) die mogelijk allegorisch was bedoeld maar toch erg confronterend is!

Deel deze pagina