Democritus minor
Nonnenliefde
Vlaams legioen
Baarddruiven
Antwerpse elixir
Gore besje
Getekend naar het leven
Onder de troepen van de Franse koning Lodewijk XV hoorde ook een ‘Légion de Flandre’. Deze affiche in Frans Vlaanderen riep vrijwilligers op met de belofte dat hen een mooie beloning stond te wachten. Vandaag heeft de titel ‘Vlaams legioen’ een heel andere bijklank: het was een militaire eenheid van Vlaamse vrijwilligers die tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de zijde van de Duitsers tegen het Rode Leger van de Sovjet-Unie vochten op het Oostfront.
Hertog Sigismund van Saksen werd in 1437 monnik om zo dichtbij zijn geliefde, de mooie non von Lohma, te raken. Deze prent is een 19de eeuwse geromantiseerde versie van dit verhaal dat lijkt op een variant van de bekende middeleeuwse sagen over ‘onmogelijke liefdes’. Op bevel van zijn broers werd Sigismund opgesloten en zou de mooie juffrouw von Lohma levend zijn ingemetseld in het nonnenklooster van Weida (Thüringen). Een mooi verhaal voor de stadsgids…
Prent in Hans von Thümmel, Historische, statistische, geographische und topographische Beyträge zur Kenntniß des Herzogthums Altenburg (1818). https://www.stadtgeschichte-weida.de/ereignisse-des-15-jahrhunderts/die-eingemauerte-nonne/
Rond 1610 verscheen deze Wonderlicke beschrijvinghe van twee Wijndruyven, die elck een Baert van onderhalf Elle lanck hadden. De tekst (slechts twee bladen) is zo zeldzaam dat het op een Duitse veiling verkocht werd voor 3500 euro! Destijds beschouwde men deze ‘baarddruiven’ als een wonder van de natuur. Nu weten we dat dergelijke druiven besmet zijn met de parasitaire plant Cuscuta.
Met dit soort affiches voor zijn ‘gezondheidselixir’ ging producent Jacques Neefs de concurrentie aan met François-Xavier de Beukelaer, beide Antwerpse jeneverstokers. Deze chromolithografie werd circa 1905 gedrukt door J.-L. Goffart in Brussel. Het ontwerp is van schilder Ernest Godfrinon, die nog meer dergelijke affiches tekende. Hopelijk heeft de tekenende soldaat meer talent want de reclame oogt toch erg amateuristisch…
Karl Scheerlinck, Jenever & likeur: affiches die blijven hangen (Hannibal, 2016)
Deze gravure van Hendrik Bary (17de eeuw) staat betiteld als ‘Het gore besje’. De bijgaande rijmpjes verklaren waarom dit oude vrouwtje als ‘vuil’ wordt omschreven:
Ho, gore besje, ho: hebt gij uw eer verloren
Dat gij uw vuiligheid op eerbare hoofden stort
Of dacht gij door die drek ons de ogen uit te boren
Opdat uw rimpelend vel niet meer gezien wordt?!
Socrates kon erover meespreken: zie ‘geduldige wijsheid’
De Rotterdamse tekenaar en schilder Dirk Langendyk maakte deze aquarel: De Engelsche en Russen in Noord Holland, met vermelding ‘Adviv: Delin:1799. Fecit 1801’. Hij heeft het dus in 1799 ‘naar het leven getekend’ en afgewerkt in 1801. Veldslagen lokten destijds heel wat toeschouwers en Langendyk was de ‘reporter’ van dienst die ter plekke schetsen maakte. Deze prent lijkt gemaakt als een titelblad voor een serie die dan gegraveerd zou worden.