Lezen in bad of op het toilet?
Badkuiplezers
Het Berlijnse veilinghuis Nosbüsch & Stucke veilde een reeks aquarellen van een Engelse amateur op rondreis in België en Frankrijk. Tot het deel Through Belgium to Spa, in the Spring of 1866 behoort deze prent, ondertiteld als ‘à la mode de Spa’. In een bad op wieltjes ligt een man met bakkebaarden (de schilderende reiziger zelf?) die een krant leest, terwijl er op de stoel nog een boek te wachten ligt. Het is de oudste prent van een badlezer die ik kon vinden (zie de galerij badlezers verderop). Op het internet vind je inmiddels niet alleen allerlei badconstructies maar ook ‘basistips voor een nieuwe badkuiplezer’ en zelfs ‘waterdichte boeken die je ook in bad kunt lezen’. Het is immers niet zo vanzelfsprekend dat lezen in bad, zoals ik herkenbaar verwoord vond in Daniëlle’s Boekenhoek:
Soms zie ik van die post voorbij komen over lezen in bad, met natuurlijk een bij passende foto van een badkamer verlicht in kaarslicht. Hoe heerlijk lijkt mij dat.
Al een aantal jaar was ik jaloers op die mensen die lekker in hun bad konden dobberen met een boekje en een muziekje erbij. Dat is zo lastig in een douchecabine en alles behalve comfortabel. Zowel voor mij als voor mijn arme boek. Dus bleef het bij dromen….
Tot sinds kort. Nou kan ik namelijk gebruik maken van een prachtig grote badkamer (al helemaal voor mijn doen) met uiteraard een heerlijk ligbad. Eenmaal heerlijk in bad gekropen, bedacht ik mij dat een boek eigenlijk helemaal niet zo handig is om te lezen in bad. Want wat nu als je boek valt? Of je die natte haren weg veegt en de bladzijdes erna moet omdraaien of het water weer wat warmer wilt en moet voelen of je water warm genoeg is. Iedere keer worden je handen nat. En erna dus je boek, als je hem met alle handelingen nog niet per ongeluk in het water heb laten kieperen. Om je boek op de badrand te laten steunen lijkt mij ook niet echt handig, comfortabel of ontspannend wat toch echt de bedoeling is van het in bad gaan. En met de condens die overal op zit wordt ook dan je boek weer nat.
Wat een ramp lijkt het mij nu om in bad te liggen met een boek, maar toch lijkt het wanneer het goed zou gaan heel erg heerlijk. Maar helaas ben ik best lomp en zo bang voor die ene plons, dat ik het voorlopig toch maar niet probeer. Wie weet over een poosje, als ik wat meer badder ervaring heb, haha.
Literaire retraite
‘Studiosus in loco secreto’ (circa 1700) is een koperets van Jeremias Wolff (1663-1724). De geleerde die zich terugtrekt in het ‘secreet’ verzucht:
Hier stoort niemand mij in mijn fantasie,
De invallen die ik hier heb zijn voortreffelijk,
Ze vloeien ook heel licht en zonder speciale moeite,
Zodat men het gezwoeg niet veel zal kunnen loven.[1]
Chronologie van uitdrukkingen voor WC
1450 secreet (verbastering van ‘chambre secrète’)
1450-1500 privaat
1637 gemak
1657 bestekamer
Nicoline van der Sijs, Chronologisch woordenboek (Amsterdam-Antwerpen, L.J. Veen, 2002)
Het gebeurt dus bij sommigen ‘in het geheim’ of ‘op het gemak’, kortom op het toilet: die flitsende idee, dat plotse inzicht, het eureka-gevoel. Zo’n geweldige inval komt nu eens als een soort overval in je gedachten, dan weer als puur toeval, of als een aanval van fantasie, soms bij uitval van het bewustzijn, maar een opvallend gevolg ervan is mogelijk afval… (zoals deze zin vol val-kuilen).[2] Nee ik vind weinig getuigenissen van dit soort creatieve vondsten in het toilet, terwijl het wel heel vaak de plek is voor lectuur. De Wikipedia besteedt ruim aandacht aan bathroom reading en die term levert je een grote internetoogst aan teksten en illustraties. Hier een paar opvallende getuigenissen van literaire retraite.
Margaret Atwood: “Bathroom reading is a certain kind of reading - episodic, but encouraging first thing in the morning. The bathroom is a place where you can go in and pretend to be doing one thing while actually you're reading. Nobody can interrupt you. Compendiums of this and that are very useful for bathroom reading: small reading packages within a larger book. You wouldn't want to read War and Peace in there. You'd never come out. They'd probably call the police and get the door broken down.” (The Atlantic, 22 juni 2011)
Henry Miller: “All my good reading, you might say, was done in the toilet. At the worst, Ulysses, or a detective story. There are passages in Ulysses which can be read only in the toilet – if one wants to extract the full flavor of their content.” (The Henry Miller Papers, 1969 p 25)
Maar hoe gezond is lezen op het toilet? Zoals vaak op het internet nemen vele sites stukken van elkaar over en wordt de wetenschap herleid tot een paar slagzinnen. Zo wordt herhaaldelijk gesteld dat dergelijke leesgewoonte het risico op aambeien zou vergroten! In werkelijkheid bestaat hiervoor geen doorslaggevend bewijs. De enige medische studie terzake concludeert: “Toilet reading is a common and benign habit.”[3]
[1] Alexander Kosenina (Hrsg), Charlataneria eruditorum. Satirische und kritische Texten zur Gelehrsamkeit (St. Ingbert, 1995).
[2] Ulrike Zeuch, ‘Out of the blue. Aus der Geschichte des Einfalls’ in Zeitschrift für Ideengeschichte, 2010, 4 p 22-33.
[3] Goldstein e.a., ‘Toilet reading habits in Israeli adults’ in Neurogastroenterology and Motility, 2009, 21 p 291-295; https://cris.tau.ac.il/en/publications/toilet-reading-habits-in-israeli-adults
Zie ook ‘Urografie’ Varia 2 & 'Stoel voor de
lage landen' Nepbibliotheek
Deel deze pagina